Od dłuższego czasu dostaję od Was dużo pytań związanych z suplementami diety. Jak wybrać dobry produkt? Jakie certyfikaty są wiarygodne? Co odróżnia lek od suplementu diety?
Udało mi się na ten temat porozmawiać ze specjalistą- Panią Katarzyną Wójcicką, prezes Europejskiego Instytutu Suplementów i Odżywek, która zgodziła się odpowiedzieć na kilka moich pytań.
Prezes Europejskiego Instytutu Suplementów i Odżywek
Jak wygląda rejestracja suplementów diety w Polsce? Jakie wymagania musi spełnić producent żeby zarejestrować suplement diety?
Wprowadzenie suplementu diety na rynek polski wiąże się z koniecznością zgłoszenia ( notyfikacji) produktu do Głównego Inspektora Sanitarnego ( zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia). GIS prowadzi, dostępny na stronie internetowej, rejestr zgłoszonych produktów.
TUTAJ możesz sprawdzić, czy suplement, który stosujesz jest dostępny w bazie GIS. Jeżeli nie znajdziesz go w powyższej bazie- to nie najlepszy znak 😉
W zgłoszeniu należy podać szereg informacji, w tym :
- nazwę produktu i jego kwalifikację ( suplement diety)
- wykaz składników i ich ilość
- podmiot odpowiedzialny
- kraj lub miejsce pochodzenia
- sposób użycia, dzienna porcja do spożycia
- wzór oznakowania dla zgłaszanego produktu zawierający wszystkie, przewidziane prawem, informacje (poniżej).
| Nazwę produktu ( handlowa) i nazwa kategorii ( suplement diety) |
| Wykaz składników, w tym składniki i substancje mogące powodować alergie i reakcje nietolerancji |
| Ilość netto |
| Okres przydatności |
| Warunki przechowywania lub użycia |
| Podmiot odpowiedzialny |
| Kraj lub miejsce pochodzenia (warunkowo) |
| Nazwa substancji aktywnej |
| Porcja zalecana do spożycia w ciągu dnia i sposób użycia |
| Ostrzeżenie o nieprzekraczaniu zalecanej porcji |
| Stwierdzenie, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety; |
| Stwierdzenie, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci |
| Oznakowanie może zawierać także tzw oświadczenia żywieniowe lub zdrowotne dopuszczone prawem ( rozporządzenie WE 1924/2006). |
Główny Inspektor Sanitarny, rozpatrując zgłoszenie, może zażądać od producenta dodatkowych informacji oraz zastosować procedurę postępowania wyjaśniającego m.in w kwestii prawidłowości, zastosowanej przez producenta, kwalifikacji produktu jako szczególnego środka spożywczego jakim jest suplement diety.
Suplementy diety w przeciwieństwie do leków nie leczą chorób, ale są uzupełnieniem brakujących w diecie witamin i minerałów.
W przypadku stwierdzonych niezgodności produktu wprowadzonego na rynek, PPIS może wszcząć postępowanie i wydać decyzję zakazującą wprowadzania do obrotu lub nakazującą wycofanie z rynku, jeśli produkt stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka.
Podmiot dopuszczający się naruszeń podlega sankcjom o charakterze zarówno administracyjno- jak i karno-prawnym. Instytucje kontrolne posiadają więc cały wachlarz instrumentów do sprawowania nadzoru nad obrotem suplementami diety.
Czym się kierować przy wyborze suplementu, aby wybrać możliwie najlepszy produkt?
Suplement diety, który trafia do konsumenta z wiarygodnego źródła, powinien spełniać wymagania jakościowe w zakresie warunków produkcji, poziomu zanieczyszczeń i składu w okresie deklarowanej trwałości.
Producent odpowiada za wprowadzenie na rynek produktu bezpiecznego. Niemniej podstawową kwestią jest świadomość konsumenta, co do konieczności stosowania suplementu. To konsument zazwyczaj sam decyduje o tym, co dla niego jest najlepsze. Suplementy diety działają zazwyczaj w dłuższej perspektywie i powinny być częścią zaplanowanej strategii utrzymania zdrowia, odporności i witalności.
Muszą być jednak stosowane w sposób przemyślany i odpowiadać na rzeczywistą potrzebę organizmu tak, aby długotrwałe stosowanie nie prowadziło do kumulowania się nadmiaru.
Tym bardziej, że niektórych substancji organizm pozbywa się łatwo, a niektórych nie. A o nadmiar nietrudno. Rynek oferuje wiele produktów spożywczych wzbogaconych w witaminy i minerały ( np. soki owocowe, płatki śniadaniowe, przetwory mleczne). Łatwo stracić kontrolę nad spożywaną, w różnej postaci, ilością składników odżywczych.
Gdzie w takim razie kupować suplementy diety?
Zdecydowanie w miejscach, które podlegają kontroli i różnego rodzaju inspekcjom (sanitarnym i handlowym). W przypadku tego rodzaju produktów zakup przez internet nie jest najlepszym wyborem.
Konsumentom nie dysponującym odpowiednią wiedzą, zalecałabym zakup suplementu w aptece i skorzystanie z fachowej pomocy farmaceuty. Co do zasady jednak, właściwe suplementowanie swojej diety, wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań i wizyty u specjalisty.
Kluczem jest właściwa interpretacja wyników, określenie stanu zdrowia, wyeliminowanie możliwości interakcji między stosowanymi lekami a suplementami diety w ramach działań terapeutycznych związanych z istniejącymi problemami zdrowotnymi.
Czy certyfikaty, tj. GMP, ISO, którymi chwalą się wytwórcy suplementów są rzeczywiście potwierdzeniem jakości produktu?
W krajach UE stosowanie zasad GMP, GHP, HACCP- systemów wspomagających produkcję bezpiecznej żywności- jest obowiązkowe i wymagane prawem.
Suplementy diety, jako środki spożywcze, podlegają ogólnym zasadom prawa żywnościowego odnośnie obowiązków producenta w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa wytwarzanych produktów. Dotyczy to przede wszystkich przepisów określonych w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. 2006 nr 171 poz. 1225 ) oraz w rozporządzeniach 178/2002 i 852/2004.
Wspomniane akty prawne regulują podstawowe zasady dotyczące dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), dobrej praktyki higienicznej (GHP) i systemu HACCP oraz konieczności ich stosowania w produkcji żywności. Nadzór w tym zakresie prowadzi inspekcja sanitarna.
Obecnie często w reklamie suplementu diety producenci powołują się na tzw. GMP farmaceutyczne co, do zasady, jest nieuprawnione. Farmaceutyki podlegają bowiem nadzorowi urzędowemu Głównego Inspektora Farmaceutycznego i kontroli w ramach określonych, specyficznych dla leków, zasad GMP opracowanych na bazie analizy zagrożeń związanej bezpośrednio z produktami leczniczymi, a nie żywnościowymi.
Producenci, którzy w swoim portfolio mają zarówno produkty lecznicze, jak i suplementy diety muszą stosować inne procedury dla każdej z wymienionych kategorii produktów.
Z uwagi na specyficzną formę suplementów diety, zbliżoną do formy leku, coraz częściej konsumenci i specjaliści ochrony zdrowia poszukują potwierdzenia jakości i jej weryfikację poprzez system dedykowany wyłącznie tej kategorii żywności.
Czy suplementy rejestrowane w innych krajach Unii Europejskiej podlegają takim samym procedurom, co te w Polsce? Czy obowiązuje to samo prawo na terenie całej Unii Europejskiej dotyczące suplementów?
Suplementy diety w UE podlegają generalnie regulacjom unijnym, ale również, w niektórych aspektach, szczegółowym regulacjom krajowym.
Na przykład różne jest podejście poszczególnych krajów UE do bezpieczeństwa stosowania niektórych składników pochodzenia roślinnego. Procedura wprowadzania suplementów diety na rynek (tzw. notyfikacja) również może się różnić. W Polsce w ramach notyfikacji (zgłoszenia do GIS) funkcjonuje tzw. postępowanie wyjaśniające, które może być wszczęte przez Głównego Inspektora Sanitarnego w przypadku wątpliwości, co do składu czy prezentacji.
W ramach zapewnienia konsumentom maksymalnego poziomu bezpieczeństwa, każdy z krajów UE ma prawo stosować własne rozwiązania. Niemniej jednak, wszelkie rozstrzygnięcia powinny brać pod uwagę unijną zasadę wzajemnego uznawania.
Dziękuję za rozmowę.
Moje podsumowanie:
- Zanim zdecydujecie na suplementację diety pamiętajcie, aby była ona uzasadniona i najlepiej poprzedzona badaniami.
- Nie kupujcie suplementów diety w przypadkowych miejscach, tj. odmęty internetu 😉 Najbezpieczniej kupować w aptekach, gdzie dodatkowo fachową wiedzą wesprze Was farmaceuta.
- Najlepszym potwierdzeniem jakości danego suplementu są badania zlecane niezależnym firmom, które analizują próbkę pod względem zanieczyszczeń, tj. węglowodory aromatyczne, zanieczyszczenia mikrobiologiczne, metale ciężkie, itd. Niektóre firmy mogą pochwalić się także skutecznością danego produktu potwierdzonego w badaniach klinicznych na ludziach/ badaniach in vivo czy in vitro.
- Czytajcie składy konkretnych produktów- najlepiej, aby na opakowaniu podana była informacja o dawce konkretnego składnika. “Strzeżona receptura” nie wróży raczej niczego dobrego.
Ciekawostka:
W reklamach leków nie mogą występować farmaceuci ani lekarze, ani nawet aktorzy udający tych specjalistów.
Jeżeli więc widzisz w reklamie lekarza za biurkiem lub farmaceutę za pierwszym stołem (zazwyczaj są to przebierańcy, a nie prawdziwi medycy) z pudełeczkiem jakiegoś specyfiku w ręce wiedz, że reklama z pewnością dotyczy suplementu diety, a nie leku.
TU ZNAJDZIESZ: #suplementyodfarmaceuty
