Choroba Hashimoto to najczęściej występująca choroba autoimmunologiczna i najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy. Kobiety chorują 10 razy częściej, a za problemy tarczycowe odpowiedzialny jest… upośledzony układ odpornościowy, który niszczy swoje własne komórki doprowadzając do postępującego zapalenia tarczycy. Jak leczyć tę plagę XXI wieku? Czy jest na to jeden sprawdzony sposób?
W chorobie Hashimoto, nie wystarczy przyjmowanie tabletek z brakującym hormonem, ale kluczowy jest tu także styl życia uwzględniający odpowiednią dietę, suplementację wyrównującą niedobory, higienę snu i umiejętność radzenia sobie ze stresem. Na dzień dzisiejszy nie opracowano leczenia choroby Hashimoto, ale wielu specjalistów podkreśla, jak ważnym ogniwem w holistycznym podejściu do problemu ma wyrównywanie niedoborów niektórych witamin i minerałów.
Dzisiaj omówię dla Was najważniejsze suplementy w Hashimoto, które wpływają korzystnie na pracę tarczycy, a także pomagają w walce z chronicznym zmęczeniem, nadmiarowymi kilogramami i garściami wypadających włosów.
Niedoczynność tarczycy- plaga XXI wieku
Jeszcze kilka dekad temu choroba Hashimoto była rzadką przypadłością dotykającą przede wszystkim kobiet w wieku dojrzałym. W ostatnich latach obserwowany jest lawinowy wzrost zachorowań, zwłaszcza u młodych kobiet, w wieku rozrodczym. Samo Hashimoto jest najczęstszą chorobą autoimmunologiczną.
Hashimoto nie jest wyłącznie chorobą tarczycy, ale całego układu odpornościowego. To upośledzone funkcje odporności prowadzą do stanu zapalnego tarczycy.
W Hashimoto układ immunologiczny zaczyna zwracać się przeciw własnym komórkom, prowadząc do auto zniszczenia. Postępujący proces zapalny prowadzi do zmniejszenia objętości tarczycy. A im mniejsza tarczyca, tym mniej produkowanych jest hormonów zasilających cały organizm. Dochodzi do postępującej niedoczynności tarczycy.
Podawanie hormonów tarczycowych w tabletkach uzupełnia wyłącznie brakującą ilość hormonów, a więc zwalcza objawy niedoczynności, nie rozwiązuje jednak przyczyny choroby.
Wdrożenie odpowiedniej diety oraz suplementacji jest w stanie odpowiednio zmodulować odporność i zmniejszać ataki naszej odporności na komórki tarczycy. Dzięki takiej interwencji możliwe jest zmniejszenie objawów choroby, a nawet wprowadzenie chorego w stan remisji, czyli bezobjawowego przebiegu choroby Hashimoto.
Hashimoto- badania
W chorobie Hashimoto poza nieprawidłowościami w poziomach hormonów (TSH, fT3, fT4) charakterystyczna jest obecność przeciwciał przeciwtarczycowych, tj. antyTPO (przeciw peroksydazie tarczycowej) oraz antyTG (przeciw tyreoglobulinie). Konieczne jest także wykonanie badania USG. Samo badanie hormonów tarczycy nie wystarczy do postawienia właściwej diagnozy.
W związku z plagą chorób tarczycy warto zadbać o regularną kontrolę parametrów tarczycowych, a zwłaszcza po porodzie- Hashimoto lubi “wyskakiwać” poporodowo.
Na dzień dzisiejszy nie wiadomo, co jest bezpośrednią przyczyną choroby, ale badania wskazują, że patogeneza choroby Hashimoto jest wieloczynnikowa. To znaczy, że geny maczają w tym palce, nie mniej jednak czynniki środowiskowe mają kluczowy udział w rozwoju i przebiegu choroby.
Najłatwiej to zobrazować powołując się na słowa dr’a Hyman’a: geny ładują broń, ale to środowisko pociąga za spust. A więc mimo predyspozycji genetycznej możesz na Hashimoto nie zachorować. Nawet, jeżeli chorowała mama i babcia, choroba może się u Ciebie nie rozwinąć. Duże znaczenie ma Twój styl życia i narażenie na czynniki środowiskowe (nawet w 30% mogą być odpowiedzialne za pojawienie się choroby Hashimoto).
Najczęściej wymienianymi wyzwalaczami środowiskowymi w niedoczynności tarczycy Hashimoto są:
- nadmiar jodu w diecie
- przebyte infekcje
- poród
- stres, brak odpowiedniej ilości snu i regeneracji
- niedobory mikroskładników, między innymi tj. witamina B12 czy selen (o tym przeczytacie za chwilę)
- gluten <?!> – no i co z nim? Szkodliwy czy nie? (a tu odsyłam Was do wpisu mojej koleżanki Ewy na temat glutenu w chorobach autoimmunologicznych TUTAJ)
Nie da się wyleczyć Hashimoto, bo jeżeli choroba raz się ujawni, to pozostanie z nami na zawsze. Dobra wiadomość jest taka, że skorygowanie dotychczasowego stylu życia- czyli kontrola stresu, odpowiednia dieta, a także suplementacja jest w stanie wpłynąć na przebieg choroby i zminimalizować dokuczliwe objawy Hashimoto.
Tak więc poza leczeniem farmakologicznym (podawaniem hormonów) konieczna jest także modyfikacja dotychczasowego stylu życia.
Objawy Hashimoto
Objawy mogą być różne i bardzo niespecyficzne. Z tego powodu bardzo często przez lata nie udaje się zdiagnozować choroby ze względu na cały wachlarz objawów, pozornie niezwiązanych z tarczycą.
- Przewlekłe zmęczenie
- Wypadające włosy
- Sucha skóra
- Uczucie zimna
- Przyrost masy ciała
- Trudność w zgubieniu nadmiernych kilogramów
- Zmienny nastrój
- Depresja
- Zaburzenia koncentracji
- Problemy z pamięcią
- Wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha
- Wysoki poziom cholesterolu
- Insulinooporność
Choroby autoimmunologiczne lubią chodzić parami. Bardzo często obserwuje się, że z Hashimoto współwystępują: bielactwo, celiakia, reumatoidalne zapalenie stawów czy niedokrwistość złośliwa.
Suplementy w Hashimoto
Dysponujemy coraz większą ilością badań klinicznych dotyczących wpływu mikro-, makroskładników i witamin na rozwój chorób autoimmunologicznych. Okazuje się, że wyrównanie pewnych niedoborów może wpływać na przebieg chorób autoimmunologicznych.
Nie jestem zwolenniczką suplementacji na własną rękę, nie uważam także, że suplementacja jest magiczną tabletką na wszystkie troski i dolegliwości. Bazę stanowi tu indywidualnie dobrana dieta plus uzupełnienie brakujących składników mineralno- witaminowych.
Choroby autoimmunologiczne wymagają szczególnej troski w temacie suplementacji, bo niedobory pewnych składników w diecie mogą zaostrzać przebieg choroby. Należy robić to pod kontrolą specjalisty, bez uprawiania samoleczenia.
1. Witamina D3 a autoagresja
Po pierwsze! Zainwestuj w witaminę D3- bez dwóch zdań!
Rekomendowane dawki witaminy D3 według aktualnych wytycznych to 800- 2000 j.m. dla osób dorosłych, aczkolwiek z powodu powszechnych niedoborów tej witaminy dawkowanie nierzadko jest czasowo zwiększone. Nie należy uzupełniać niedoborów na oko, a wykonać uprzednio badanie poziomu witaminy D3 w surowicy- na tej podstawie dobierana jest optymalna dawka.
Pożądany poziom D3 w ustroju dla zdrowej osoby to 30-50 ng/ml, choć wiele danych potwierdza, że wielokierunkowa aktywność witaminy D rozwija się przy poziomie ok. 40 ng/ml.
Niedobór witaminy D3 jest zjawiskiem dość powszechnym ze względu na szerokość geograficzną, w jakiej żyjemy. Zbyt mało słońca w ciągu roku, a także niewystarczająca ekspozycja na słońce w trakcie sezonu letniego prowadzi do chronicznych deficytów D3.
Niedobór witaminy D3 jest jednym z czynników środowiskowych mogących wyzwalać chorobę Hashimoto. U osób tych występuje niższy poziom tej witaminy niż u osób zdrowych.
Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w modulowaniu odporności i regulowaniu odpowiedzi zapalnej, co potwierdzają liczne badania naukowe. Fakt ten sugeruje, że odpowiednie wyrównanie poziomu witaminy D3 w autoimmunologicznej niedoczynności tarczycy może łagodzić przebieg choroby!
Poza tym D3 dba także o zdrowie kości, dobry nastrój i o prawidłowe przyswajanie glukozy przez komórki obwodowe. Zaburzony metabolizm węglowodanów (insulinooporność) to częsty problem chorych na Hashimoto, który utrudnia odchudzanie.
Więcej info na temat D3 znajdziesz tutaj:
Suplementując witaminę D3 zadbaj też o dobry magnez, który poprawia jej przyswajalność.
Zajrzyj do poprzedniego posta: Jak wybrać dobry magnez?
2. Selen i cynk
Suplementacja selenu może być korzystna w terapii Hashimoto, ponieważ obniża poziom przeciwciał (aTPO) i zmniejsza stan zapalny. Chroni tarczycę przed wolnymi rodnikami i szkodliwym działaniem jodu, którego nadmiar może pogłębiać uszkodzenia tarczycy.
Selen wchodzi w skład enzymów (dejodynaz), które przekształcają nieaktywny hormon tarczycy T4 (tyroksynę, którą łykasz w tabletkach) do aktywnego metabolicznie T3 (trójjodotyroniny).
Dzięki prawidłowej konwersji Twój metabolizm jest odpowiednio podkręcony, prawidłowo trawisz, masz dużo energii i -najważniejsza myślę wiadomość- NIE TYJESZ “od powietrza”. Na poprawę tej przemiany poza selenem pozytywny wpływ ma także cynk.
Pamiętaj jednak, aby cynku i selenu nie przyjmować razem, a rozdzielić w czasie (np. selen rano, a cynk wieczorem), ponieważ mogą zmniejszać swoje wzajemne wchłanianie.
3. Kwasy Omega-3
Mają one udokumentowane właściwości przeciwzapalne i regulują poziom kwasów Omega-6. Tych ostatnich jest w naszej diecie za dużo, a nadmiar Omega-6 sprzyja zapaleniom.
Stąd ważna jest równowaga, którą zapewnia uzupełnianie Omega-3. Jeżeli nie jadasz tłustych ryb morskich 2-3 razy w tygodniu (a większość z nas samą dietą nie pokrywa zapotrzebowania na ten składnik) musisz zająć się suplementacją.
Najczęściej poleca się dawkę wyrównującą wynoszącą ok. 0,5- 1 g frakcji DHA i EPA (dawka ustalana jest indywidualnie). Zwróć uwagę na etykietę produktu, który kupujesz. 1 g oleju z wątroby rekina (który zawiera także inne składniki) nie jest równoznaczny z 1 g kwasów DHA i EPA! W przypadku wegan bogatym źródłem cennych DHA i EPA są algi morskie (są już suplementy z Omegą-3 na bazie alg morskich).
Odwieczny dylemat rozstrzygnęłam tutaj: Olej z ryb czy olej lniany- który wybrać?
4. Witamina B12
W chorobie Hashimoto warto także kontrolować poziom witaminy B12. Jako, że choroby autoimmunologiczne lubią chodzić parami (lub stadami, jak to trafnie określiła moja koleżanka Dr Agnieszka) niewykluczone, że niski poziom witaminy B12 może wynikać ze współistniejącej autoimmunologicznej niedokrwistości (choroby Addisona- Biermera), która zaburza jej wchłanianie.
Powodem niedoboru mogą być także zaburzenia mikroflory. Witaminę B12 można dostarczać z kompleksem witamin z grupy B, ponieważ wpływają one na prawidłową pracę tarczycy, produkcję hormonów tarczycowych i obrót jodem. Jednak samo oznaczenie B12 w surowicy krwi może okazać się niewystarczające. Jakie więc badania zrobić żeby wiarygodnie ocenić poziom B12? Pisałam o tym w poniższym wpisie.
Więcej na ten temat znajdziesz tutaj: B12- fakty i mity
5. Probiotyki a Hashimoto
Istotna jest także dbałość o różnorodną mikroflorę jelitową, która stoi na straży zdrowych jelit, moduluje odporność (tak ważną w Hashimoto!), a także zmniejsza stan zapalny. Probiotyki pomagają także w poprawie procesów trawiennych i redukcji problemów z wzdęciami.
W tym celu warto włączyć probiotyki wieloszczepowe. Warto poradzić się specjalisty, który włączy produkt dobrej jakości (to ważne, bo większość probiotyków to naprawdę kiepska jakość), w odpowiedniej dawce i na określony czas.
Zbyt długie probiotykoterapie tym samym produktem mogą nie przynieść pożądanych rezultatów.
Bardzo częstym problemem w Hashimoto jest wzrost pH w żołądku, co inaktywuje enzymy trawienne i pogorszone trawienie. Polecam więc, aby na czczo od razu po wstaniu spróbować z wodą z cytryną. Poprawi to procesy trawienne i co najważniejsze- nie zaburzy wchłaniania tabletki z hormonem (tyroksyną), którą przyjmujecie codziennie na czczo.
W przypadku bardzo zaawansowanych problemów z trawieniem, nadmiernymi wzdęciami, zaparciami można wspomóc się suplementami z enzymami trawiennymi, ale takie interwencje powinny być stosowane pulsacyjnie ( a nie non stop). Ciągłe podawanie enzymów w kapsułce rozleniwi nasz system wydzielania wewnętrznego. Coś na zasadzie: “przestaję produkować własne, skoro dają mi gotowe”.
Podsumowanie
Choroba Hashimoto jest wynikiem zaburzonej pracy odporności, która atakuje tarczycę prowadząc do jej niedoczynności. Terapia osoby dotkniętej tym schorzeniem powinna mieć charakter kompleksowy, traktujący organizm jako jedną całość. A zatem wybiórcze działania, polegające wyłącznie na podawaniu brakujących hormonów tarczycowych mogą okazać się niewystarczającą interwencją.
Mimo, że nie opracowano dotychczas skutecznej terapii dla Hashimoto (poza przyjmowaniem hormonów, tak samo jak to ma miejsce w klasycznej niedoczynności) wyrównywanie niedoborów poprzez spersonalizowaną suplementację może przynieść korzystne efekty i poprawić samopoczucie oraz złagodzić przebieg choroby. W chorobie Hashimoto bardzo ważna jest także optymalna dieta, aktywność fizyczna oraz higiena snu i umiejętność radzenia sobie ze stresem.
Bibliografia:
- https://academic.oup.com/ajcn/article/70/5/896/4729202
- https://pdfs.semanticscholar.org/b860/f2935a5e4f28afe32c3a6223f99f46b3257c.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2721352/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5812089/
- http://www.phie.pl/pdf/phe-2012/phe-2012-4-824.pdf
- https://phmd.pl/api/files/view/544444.pdf
- http://www.pzp.umed.wroc.pl/pdf/2017/7/4/305.pdf
- http://www.ptf.content-manager.pl/pub/File/bromatologia_2011/3/539-543.pdf
- http://www.tarczycahashimoto.pl/blog/10-najbardziej-pomocnych-interwencji-w-hashimoto
- http://www.medrodzinna.pl/wp-content/uploads/2015/08/mr_2015_061-066.pdf
- http://www.phmd.pl/api/files/view/29664.pdf
- http://www.wbc.poznan.pl/Content/323388/index.pdf
